Con chem chép – một loại hải sản dân dã, quen thuộc với người dân vùng biển – đã trở thành nguyên liệu tuyệt vời cho nhiều món ăn thơm ngon, đậm đà. Nếu bạn đang tò mò con chem chép là gì và cách chế biến chúng ra sao để có những món ăn hấp dẫn, bài viết này sẽ mang đến câu trả lời chi tiết cùng 5 công thức chế biến món ngon từ chem chép đơn giản, dễ làm tại nhà. Hãy cùng Món Ngon 24H khám phá nhé!
Con Chem Chép Là Con Gì?
Con chem chép, còn gọi là vẹm xanh hoặc “bướm tiên” trong dân gian, là một loài nhuyễn thể hai mảnh vỏ thuộc bộ Mytiloida, họ hàng gần với nghêu, sò, hến. Chem chép có một số đặc điểm nổi bật:
- Hình dáng: Vỏ cứng, thon dài, có hoa văn đa dạng, kích cỡ nhỏ bằng ngón tay cái. Phần thịt bên trong mềm, ngọt, hơi dai, mang vị mặn mà đặc trưng của biển.
- Môi trường sống: Chem chép sống ở các cồn cát ven biển hoặc lạch sông, thường ẩn sâu dưới lớp cát mịn. Ở Việt Nam, chem chép phổ biến ở các vùng như Quảng Bình, Quảng Ngãi, Tiền Giang, Bến Tre.
- Giá trị dinh dưỡng: Chem chép giàu protein, canxi, magie, kẽm, omega-3, ít chất béo, hỗ trợ sức khỏe xương khớp, tim mạch, giảm viêm, và giúp kiểm soát cân nặng. Đặc biệt, chúng có tác dụng bổ âm, thanh nhiệt, rất phù hợp cho mùa hè nóng bức hoặc người bị cao huyết áp.
- Mùa vụ: Chem chép ngon nhất vào tháng 5-7 âm lịch, đặc biệt vào mùa đông ở miền Trung, khi thịt ngọt, thơm và béo hơn.
Lưu ý: Chem chép cần được sơ chế kỹ, ngâm nước vo gạo hoặc nước muối loãng để loại bỏ cát bẩn, đảm bảo an toàn thực phẩm, đặc biệt cho bà bầu hoặc người nhạy cảm với hải sản.
5 Cách Chế Biến Món Ngon, Hấp Dẫn Từ Con Chem Chép
Dưới đây là 5 công thức chế biến chem chép đơn giản, giữ trọn vị ngọt tự nhiên, dễ thực hiện ngay tại nhà, phù hợp cho bữa cơm gia đình hoặc tiệc nhỏ cùng bạn bè.
1. Chem Chép Hấp Sả Thơm Nồng
Nguyên liệu (cho 4 người):
- Chem chép: 1kg
- Sả: 3 cây
- Gừng: 1 củ nhỏ
- Ớt tươi: 2 quả
- Rau quế (hoặc rau răm): 50g
- Gia vị: muối, tiêu, nước mắm
- Nước chấm: muối ớt xanh, chanh
Cách làm:
- Sơ chế: Ngâm chem chép trong nước vo gạo hoặc nước muối loãng (thêm vài lát ớt) 2-3 giờ, thay nước 1-2 lần để loại bỏ cát. Chà sạch vỏ, loại bỏ những con đã chết (há miệng).
- Chuẩn bị nồi hấp: Sả cắt khúc, đập dập, xếp dưới đáy nồi. Gừng thái lát, ớt cắt mỏng.
- Hấp chem chép: Đặt chem chép lên lớp sả, thêm chút nước (khoảng 50ml), rắc ít muối và tiêu. Hấp trên lửa vừa 5-7 phút đến khi chem chép mở miệng.
- Hoàn thiện: Trút chem chép ra đĩa, rắc rau quế hoặc rau răm thái nhỏ. Pha nước chấm muối ớt xanh với chanh, thưởng thức khi còn nóng.
Mẹo: Hấp vừa đủ để giữ độ ngọt và mọng nước của thịt chem chép. Có thể rưới thêm chút mỡ hành phi thơm sau khi hấp để tăng độ béo.
2. Chem Chép Nướng Mỡ Hành Béo Ngậy
Nguyên liệu (cho 4 người):
- Chem chép: 1kg
- Hành lá: 50g
- Đậu phộng rang: 50g
- Bơ: 50g
- Tỏi: 1 củ
- Gia vị: muối, đường, bột ngọt, dầu ăn
- Nước chấm: muối tiêu chanh
Cách làm:
- Sơ chế: Ngâm chem chép trong nước vo gạo 2-3 giờ, chà sạch vỏ, luộc sơ 2-3 phút cho mở miệng, tách bỏ một bên vỏ.
- Làm mỡ hành: Hành lá rửa sạch, thái nhỏ. Đun nóng 2 muỗng canh dầu ăn, phi thơm tỏi băm, cho hành lá vào, thêm 1/2 muỗng cà phê muối, 1/2 muỗng cà phê đường, tắt bếp.
- Nướng chem chép: Xếp chem chép lên khay nướng, rưới bơ đun chảy lên mỗi con. Nướng ở lò nướng 200°C hoặc bếp than 7-10 phút cho thơm.
- Hoàn thiện: Rưới mỡ hành lên chem chép, nướng thêm 3-5 phút. Rắc đậu phộng rang và hành phi, thưởng thức với muối tiêu chanh.
Mẹo: Chọn chem chép to, thịt dày để nướng không bị khô. Nếu dùng nồi chiên không dầu, nướng ở 180°C trong 5-7 phút.
3. Chem Chép Xào Sa Tế Cay Nồng
Nguyên liệu (cho 4 người):
- Chem chép: 1kg
- Sa tế: 2 muỗng canh
- Tỏi: 1 củ
- Hành tím: 3 củ
- Rau húng quế: 50g
- Gia vị: nước mắm, đường, bột ngọt, dầu ăn
Cách làm:
- Sơ chế: Ngâm chem chép trong nước vo gạo 2-3 giờ, chà sạch, luộc sơ, tách lấy thịt, để ráo.
- Xào chem chép: Phi thơm tỏi và hành tím băm với 2 muỗng canh dầu ăn. Cho sa tế vào, thêm 1 muỗng canh nước mắm, 1 muỗng cà phê đường, 1/2 muỗng cà phê bột ngọt.
- Hoàn thiện: Cho thịt chem chép vào xào nhanh tay trên lửa lớn 1-2 phút. Thêm rau húng quế, đảo đều, trút ra đĩa. Ăn kèm cơm hoặc bánh mì.
Mẹo: Xào nhanh để giữ độ giòn và ngọt của chem chép. Điều chỉnh lượng sa tế tùy khẩu vị.
4. Cháo Chem Chép Ngọt Thanh
Nguyên liệu (cho 4 người):
- Chem chép: 500g
- Gạo tẻ: 100g
- Ngô non: 1 bắp
- Đậu Hà Lan: 50g
- Hành lá, rau mùi: 50g
- Gia vị: muối, nước mắm, bột canh, tiêu
Cách làm:
- Sơ chế: Ngâm chem chép trong nước vo gạo 2-3 giờ, chà sạch, luộc chín, tách lấy thịt, giữ lại nước luộc. Ngô tách hạt, đậu Hà Lan thái khúc, hành lá và rau mùi thái nhỏ.
- Nấu cháo: Vo gạo, cho vào nồi cơm điện với ngô, đậu, nước luộc chem chép, ninh nhừ.
- Chế biến chem chép: Xào sơ thịt chem chép với chút nước mắm và bột canh.
- Hoàn thiện: Cho chem chép vào nồi cháo, khuấy đều, nêm gia vị vừa ăn. Múc ra tô, rắc hành lá, rau mùi, tiêu, thưởng thức nóng.
Mẹo: Thêm chút nước cốt dừa để tăng độ béo ngậy cho cháo.
5. Canh Chua Chem Chép Giải Nhiệt
Nguyên liệu (cho 4 người):
- Chem chép: 500g
- Cà chua: 2 quả
- Dứa: 1/4 quả
- Rau răm, hành lá: 50g
- Gia vị: muối, đường, nước mắm, bột ngọt
Cách làm:
- Sơ chế: Ngâm chem chép 2-3 giờ, chà sạch, luộc chín, tách thịt, giữ nước luộc. Cà chua bổ múi cau, dứa thái lát, rau răm và hành lá thái nhỏ.
- Nấu canh: Đun sôi nước luộc chem chép, cho cà chua và dứa vào, nêm 1 muỗng canh nước mắm, 1 muỗng cà phê đường, 1/2 muỗng cà phê bột ngọt.
- Hoàn thiện: Thả thịt chem chép vào, đun sôi 2-3 phút. Tắt bếp, rắc rau răm, hành lá, thưởng thức nóng với cơm.
Mẹo: Thêm vài lát ớt để tăng vị cay nhẹ, phù hợp với ngày hè.
Lưu Ý Khi Chế Biến Chem Chép
- Sơ chế kỹ: Ngâm chem chép trong nước vo gạo hoặc nước muối loãng 2-3 giờ, thay nước thường xuyên để loại bỏ cát bẩn. Loại bỏ những con đã chết (há miệng) để đảm bảo an toàn.
- Nấu chín kỹ: Đặc biệt với bà bầu, chem chép cần được nấu chín để tránh nguy cơ nhiễm khuẩn. Chỉ nên ăn 1-2 lần/tuần, khoảng 300-400g/lần.
- Chọn chem chép tươi: Chọn những con còn sống, vỏ nguyên, không có mùi hôi. Chem chép to, thịt dày phù hợp cho món nướng hoặc luộc.
- Bảo quản: Chem chép tươi có thể giữ trong nước muối biển 2-3 ngày ở nhiệt độ thường, hoặc cấp đông để bảo quản lâu hơn.
Kết Luận
Con chem chép – hay vẹm xanh – không chỉ là một loại hải sản giàu dinh dưỡng mà còn mang đến những món ăn thơm ngon, đậm đà, từ dân dã đến tinh tế. Với 5 cách chế biến trên, bạn có thể dễ dàng trổ tài vào bếp, từ món hấp sả thanh mát, nướng mỡ hành béo ngậy, đến cháo và canh chua giải nhiệt. Hãy chọn chem chép tươi ngon, sơ chế kỹ càng, và thử ngay các công thức này để chiêu đãi gia đình và bạn bè. Chúc bạn có những bữa ăn ngon miệng và tràn đầy hương vị biển cả!
